تولید کاغذ در ایران نیازمند پژوهش‌های دانشگاهی است

به گزارش ایوان کتاب هفته پژوهش فرصت و بهانه خوبی است تا به مسائلی که صنعت نشر روزانه با آن سروکار دارد، توجه ویژه‌ای شود. دسترسی به کاغذ به عنوان یکی از مواد اولیه اساسی در تولید کتاب، در سال‌های اخیر با سختی‌هایی همراه بوده‌است. افزایش نرخ ارز، تحریم‌ها، همه‌گیری بیماری کرونا و بسیاری از مسائل موجب چند برابر شدن مشکلات در این حوزه شد. در ماه‌های اخیر تاکید بیشتری بر تولید کاغذ داخلی می‌شود تا در کنار واردات کاغذ، بتواند نیاز ناشران را در این حوزه تامین کند.

مهشید پورداد، دبیر سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا با اشاره به اینکه از کاغذ بازیافتی، بسیار کم در چاپ کتاب استفاده می‌شود، بر استفاده از چوب‌های دارای مجوز در صنعت تولید کاغذ تاکید کرد؛ به شکلی که به طرح تنفس جنگل آسیب وارد نشود.
 
آیا تا به حال پژوهش قابل توجهی در زمینه تولید کاغذ در کشور انجام شده است؟
به لحاظ کمیت تولید تا کنون پژوهش مناسبی انجام نشده‌است، اما به لحاظ افزایش کیفیت و بهبود وضعیت تولید کاغذ از جنبه‌های کیفی تا حد استانداردهای جهانی کارهای خوبی انجام شده‌ و در صنعت مورد استفاده قرار گرفته‌است. تا جایی که امروز ما صادرات کاغذ بسته‌بندی به کشورهای همسایه و دیگر کشورها داریم.
 
آیا در دانشگاه‌ها و مراکز آکادمیک ایران به این مساله توجه می‌شود؟
تا جایی که صنایع از دانشگاه‌ها بخواهند، دانشگاه‌ها در سطح آکادمیک این کار را انجام می‌دهند؛ اما در مجموع، میزان پژوهش‌ها رضایت‌بخش نیست.
 
آیا میان فعالان حوزه صنعت نشر و تولید کاغذ و دانشگاه‌ها پیوندی برقرار شده است؟ این حوزه‌ها توانسته‌اند با هم هماهنگ باشند و با توجه به نیاز روز فعالیت کنند؟
این ارتباط بسیار کم‌رنگ است و نیازمند بهبود شرایط همکاری است. درحال حاضر سندیکا برای ایجاد زمینه همکاری صنعت با دانشگاه، تفاهم‌نامه‌هایی با دانشگاه‌ها امضا کرده‌ و در حال گسترش همکاری‌ها است.
 
فناوری تولید کاغذ در ایران در چه سطحی است؟ این فناوری تا چه اندازه به درختان و جنگل ها آسیب می‌زند؟
در ایران، فناوری تولید کاغذ وجود دارد و در کل، تولید کاغذ به جنگل آسیب نمی‌رساند. همانگونه که می‌دانید، در حال حاضر در طرح «تنفس جنگل» هستیم و اگر نیاز به چوب جنگل‌ها باشد، از گونه‌های درختی که مجوز استفاده از آن‌ها از سوی سازمان‌های ذی‌ربط صادر شده، بهره‌برداری می‌شود. اگر از درختان جنگل استفاده شود، حتما با مجوزهای قانونی است و قطع درختی اتفاق نمی‌افتد.
 
آیا فعالان حوزه تولید کاغذ و پژوهشگران توانسته‌اند راهی برای کم کردن آسیب وارده به جنگل‌ها برای تولید کاغذ پیدا کنند؟
بله، با استفاده از بازیافت و گسترش آن، در صنعت تولید کاغذ بسته‌بندی تا حدود زیادی نیاز به مواد اولیه مرتفع شده‌است و صنعت بازیافت برای کمک به صنعت تولید کاغذ آماده است. در این طرح بسیاری از انواع کاعذ از طریق کاغذهای بازیافتی تولید می‌شود. البته از این کاغذ کمتر برای چاپ کتاب استفاده شده، اما در مواردی استفاده شده‌است.